Big Data: ‘er kan veel, er mag weinig’

De privacy en toepassingsmogelijkheden van Big Data staan vaak op gespannen voet met elkaar. Dat werpt de vraag op: wat zijn de nadelen en wat mag er eigenlijk?

Door Silvester de Ruig

De voordelen en mogelijkheden van Big Data lijken talrijk, ook voor de woningcorporatie. Er liggen kansen op het gebied van mutaties, onderhoudsmanagement, scheefwonen, betaalbaarheid, leefbaarheid en verduurzaming en een betere waardering van het bezit. Maar er kleven ook nadelen aan het gebruik van Big Data.

Nadelen Big Data

Tegenwoordig wordt er veel data gebruikt om beter in te spelen op de interesses van de consument, bijvoorbeeld via advertenties op Facebook. Een filter bubble kan ervoor zorgen dat een gebruiker alleen nog informatie krijgt die aansluit op eerder gedrag (en dus geen informatie die bijvoorbeeld zijn eigen standpunt of voorkeuren tegenspreekt). In het verlengde hiervan liggen stigmatisering en discriminatie op de loer. Ook kan het Mathew effect optreden (the rich get richer, the poor get poorer.) Als een gebruiker eenmaal geprofileerd is, komt hij of zij steeds in aanraking met informatie die aansluit op zijn profiel. Zo wordt de kans dat iemand die nooit gestudeerd heeft informatie krijgt over bijvoorbeeld een nieuwe deeltijdstudie psychologie aan de universiteit, zeer klein.

De transparency paradox houdt in dat mensen zich anders gaan gedragen als ze weten dat alles wat ze doen en bekijken opgeslagen en gebruikt wordt door Big Data bedrijven om ze te profileren. Bovenstaande zaken kunnen leiden tot een verstarring in de maatschappij, bedrijven profileren mensen aan de hand van Big Data en meten ze een identiteit aan waar ze amper meer aan kunnen ontsnappen. ‘Big data zou in dat opzicht dynamischer moeten worden, en veel minder een momentopname. Meer voor de ‘film’ moeten worden gebruikt dan voor de ‘foto’’, betuigt van der Sloot.

Maar wat mag er nou?

Over wat mag kan van der Sloot kort zijn: juridisch weinig. ‘Wat betreft privacy: met slechts twee gegevens kun je 70% van de mensen de-anonimiseren.’ Omdat er juridisch weinig mag maar bedrijfsmatig veel kan, is er een groot spanningsveld. Er is dan ook een nieuwe Europese verordening op komst die vanaf 25 mei 2018 de Wet bescherming persoonsgegevens zal vervangen. Hierin staan veel spelregels die ook al in de oude wet beschreven stonden, maar de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) is onder andere door hoge boetes bij overtreding veel meer dan zijn voorganger gericht op handhaving. De WRR (Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid) raadt bedrijven dan ook aan om vooral naar de kwaliteit van de gebruikte data te kijken, zodat het risico op bijvoorbeeld schending van privacy of foutieve verbanden klein is. Van der Sloot: ‘Om veilig met Big Data om te gaan is het belangrijk om als organisatie een juist beginpunt te hanteren. Een aantal tips: zorg dat het verzamelen, categoriseren, updaten en combineren van data op een juiste manier gebeurt, falsifieer hypotheses, zorg dat N groter is dan 100, correlatie is geen causaliteit, en evalueer op doelmatigheid en effectiviteit van dataverwerking.’

Publicaties

Bekijk de presentatie van mr. Bart van der Sloot (Bijeenkomst Big Data & Kansen voor corporaties, 13 april jl.)

De rijksoverheid publiceerde onlangs een rapport over big data en privacy: ‘Licht op de digitale schaduw’. Lees ook onze samenvatting van het rapport.