In de zomer van 2016 organiseerde Corpovenista drie lokale ophaalsessies ‘Arrangementen voor kwetsbare deelgroepen op basis van eigen kracht’. De bijeenkomsten, gegeven in de vorm van workshops, waren bedoeld om te verkennen welke arrangementen in verschillende regio’s nodig zijn, maar nog niet voorhanden.

Door Silvester de Ruig

De eerste bijeenkomst heeft op 11 juli 2016 plaatsgevonden bij woningcorporatie De Goede Woning in Zoetermeer. De verschillende sessies waren bedoeld om informatie op te halen ‘uit het veld’. Bij de gesprekken schoven naast corporatiemedewerkers dan ook partners vanuit zorg- en welzijnsinstellingen en gemeentelijke diensten aan. Rohde en De Meere hebben de uitkomsten vertaald in een handelingskader voor corporaties.

Bij de sessie in Zoetermeer zijn (beleids)medewerkers van woningcorporaties De Goede Woning en Vestia, gemeente Zoetermeer, LIMOR, Jeugdformaat, Fonteynenburg begeleidt wonen, GZ-aanbieder IPSE de Bruggen, Stichting MOOI, Palet Welzijn, Perspektief/Wende en Humanitas aanwezig. Rohde en de Meere legden twee kernvragen op tafel:
1. Welke groepen mensen met een geringe eigen regelkracht zijn er in de regio Haaglanden te onderscheiden?
2. Wat zijn passende, nog niet bestaande arrangementen voor deze groepen?

Doelgroep
Het gesprek richt zich in eerste aanleg vooral op het in kaart brengen van de doelgroep in regio Haaglanden – welke mensen dreigen tussen wal en schip te vallen? Er worden kwetsbare groepen benoemd als: ouder wordende gehandicapten en verstandelijk beperkten, mensen die gaan scheiden maar niet staan ingeschreven, vrouwen met gewelddadige partners, mensen in de schuldhulpverlening en ZZP-ers.

Eigen kracht blijkt een begrip, of misschien beter, een uitgangspunt, waarover aan tafel niet een, twee, drie consensus is – want willen mensen niet of kunnen ze niet? Of: Wie zijn de rakkers en wie de stakkers? Waar iedereen het over eens is, is dat met de transitie van AWBZ naar het sociaal domein, en de daarmee gepaard gaande bezuinigingen, de druk op de lokale woonmarkt is toegenomen. Het aantal urgente woningzoekenden in de regio Haaglanden bedroeg in 2015 20% van het totale aantal mutaties (10440). In Zoetermeer lukt het in veruit de meeste gevallen (nog) mensen met urgentie binnen drie maanden te ‘plaatsen’. Maar in Den Haag en Delft neemt bijvoorbeeld het aantal mensen dat geestelijke hulp nodig heeft, en daarmee een passende vorm van wonen behoeft, schrikbarend toe. De verschillen binnen de regio blijken groot.

Eigen Kracht
Rohde legt uit dat eigen kracht uit drie componenten bestaat: bestedingskracht, regelkracht en ontwikkelkracht. ‘Het denken vanuit eigen kracht stuurt veel meer vanuit de vraag, in plaats van vanuit het aanbod, zoals woningcorporaties gewend zijn. Het is een andere aanvliegroute, waarbij niet alleen mensen met lage inkomens of medische indicaties in beeld komen. Het eigen kracht denken steunt op het ongelijkheidsprincipe. Wat kan iemand zelf (nog), en wat dient er aangevuld te worden.’

Arrangementen
Vanuit die gedachte gaan de deelnemers in groepjes van drie aan de slag om deelgroepen in de regio te benoemen en daar passende arrangementen voor te bedenken. Post-its met suggesties worden op een whiteboard geplakt. Zo ontstaat het arrangement ‘Voor wat, hoort wat’. Statushouders met een taalachterstand krijgen een kamer bij ouderen van wie de partner pas is overleden. De statushouder doet ‘klusjes’ en compenseert zo de geringe regelkracht van de senior. De oudere bewoner ‘leert’ de statushouder Nederlands, waardoor diens ontwikkelkracht toeneemt. Andere geopperde arrangementen zijn: tijdelijke woonruimte in de achtertuin voor mantelzorgers, mensen met beperkingen van jonger dan vijfenvijftig jaar in seniorencomplexen plaatsen, een woonhotel voor studenten in de sociale sector, het creëren van ontmoetingsplekken (ruimtes) voor zelfstandig wonende ouderen, mensen met geringe bestedingskracht een financiële time-out aanbieden. Als laatste komen de ZZP-ers aan bod, een groeiende groep met wisselende bestedingskracht voor wie een spaararrangement via de huur mogelijk een oplossing is.

Handelingskader voor corporaties
Soortgelijke sessies hebben plaatsgevonden bij Woonbedrijf in Eindhoven en bij Portaal in Utrecht. De ervaringen uit de sessies hebben geleid tot het rapport Zorgen over Wonen, waarin twee handelingskaders voor woningcorporaties zijn opgenomen.